รู้่หรือไม่ “เจ็บป่วยฉุกเฉิน” รักษาฟรีทุกโรงพยาบาล โดยโรงพยาบาลไม่มีสิทธิเรียกเก็บเงิน ตามนโยบาย UCEP (Universal Coverage for Emergency Patients ) เพื่อให้ผู้ป่วยฉุกเฉินวิกฤต ได้รับการรักษาในโรงพยาบาลทุกแห่งที่ใกล้ที่สุดจนพ้นวิกฤตหรือภายในระยะเวลา 72 ชั่วโมง มาดูรายละเอียดเพิ่มเติมกัน
Link ที่เกี่ยวข้อง
สิทธิ UCEP คืออะไร ใครมีสิทธิบ้าง?
ในช่วงภาวะเจ็บป่วยฉุกเฉิน ทุกคนจะได้รับ สิทธิ UCEP หรือ Universal Coverage for Emergency Patients คือสิทธิการรักษาผู้ป่วยฉุกเฉินวิกฤตตามนโยบายรัฐ สามารถเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลทุกแห่งที่ใกล้ที่สุดได้ โดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายจนพ้นภาวะวิกฤติ หรือภายใน 72 ชั่วโมงนับจากวันที่เข้ารับการรักษา
เจ็บป่วยแค่ไหน ถึงเรียกว่า “ฉุกเฉิน”
หลายคนอาจยังสงสัยว่า แบบไหนนะ ถึงเรียกว่าเจ็บป่วยฉุกเฉินที่เข้าข่าย สิทธิ UCEP ซึ่งคำจำกัดความของ สำนักงานหลักประกันสุขภาพ (สปสช.) และสถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ ระบุว่า
“เจ็บป่วยฉุกเฉิน” คือ การได้รับอุบัติเหตุ หรือมีอาการเจ็บป่วยกระทันหัน ซึ่งเป็นอันตรายต่อการดำรงชีวิต หรือการทำงานของอวัยวะสำคัญ จำเป็นต้องได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที เพื่อป้องกันการเสียชีวิต หรืออาการบาดเจ็บนั้น มีความรุนแรงเพิ่มขึ้น
อาการผู้ป่วยฉุกเฉินทางการแพทย์ 5 ระดับ
- สีแดง มีภาวะคุกคามที่อาจทำให้เสียชีวิต ต้องได้รับการรักษาทันที เช่น ภาวะหัวใจหยุดเต้น ผู้ป่วยมีอาการชัก
- สีชมพู มีภาวะเสี่ยงต่อการเสียชีวิต ควรได้รับการตรวจภายใน 10 นาที เช่น ชีพจรเต้นผิดปกติ เจ็บหน้าอก
- สีเหลือง ผู้ป่วยฉุกเฉิน ที่ต้องได้รับการตรวจภายใน 30 นาที เช่น มีไข้สูง 40 องศา สูญเสียการมองเห็นฉับพลัน
- สีเขียว ผู้ป่วยเจ็บเล็กน้อย ต้องได้รับการตรวจภายใน 1 ชั่วโมง คือ ผู้ป่วยที่มีความผิดปกติเล็กน้อย แต่ไม่มีภาวะเร่งด่วนทางการแพทย์ เช่น ผู้ป่วยที่มีอาการปวดศีรษะ อาเจียน มีไข้ต่ำกว่า 40 องศาเซลเซียส
- สีขาว ผู้ป่วยนอกทั่วไป หรือผู้ป่วยที่มารับยากลับบ้านซึ่งผู้ป่วยกลุ่มนี้ ควรได้รับการตรวจภายใน 2 ชั่วโมง
TIP BOX: UCEP Plus คืออะไร?
ในช่วง สถานการณ์ การแพร่ระบาดของโควิด 19 หลายคนอาจจะเริ่มสับสนระหว่างสิทธิ UCEP กับ UCEP Plus คืออะไร? แตกต่างกันอย่างไร?
จำกันง่าย ๆ UCEP Plus คือ ระบบที่จัดทำขึ้นมาเพื่อรองรับผู้ป่วยโควิด 19 ที่เข้าข่ายตามเกณฑ์ที่กำหนด สามารถเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลได้ทุกแห่งได้ฟรี ส่วนสิทธิ UCEP คือสิทธิเจ็บป่วยฉุกเฉินทั่วไปที่สามารถรักษาฟรีใน 72 ชั่วโมง
แล้วผู้ป่วยโควิด-19 ที่เข้าข่าย รับสิทธิ UCEP Plus แบ่งออกเป็นระดับต่าง ๆ ดังนี้
- ผู้ป่วยสีเขียว รักษาที่บ้าน (HI/CI First) มีระบบติดตามประเมินอาการอย่างสม่ำเสมอ
- ผู้ป่วยสีเขียวที่อาการของโรคโควิดไม่ได้รุนแรง
- ผู้ป่วยสีเหลืองปอดอักเสบ 2 ระดับ คือ ต้องใช้เครื่องให้ออกซิเจนแคนนูลา และต้องใช้ออกซิเจนแบบไฮโฟลว์
- ผู้ป่วยสีแดง ที่เป็นผู้ป่วยวิกฤติในไอซียู หรือ จำเป็นต้องใช้เครื่องช่วยหายใจ
ใครบ้างได้สิทธิ ฉุกเฉินรักษาฟรี
ต้องบอกว่าใครก็ตามที่เป็นประชาชนคนไทย ไม่ว่าจะเป็นสิทธิข้าราชการ สิทธิประกันสังคม สิทธิบัตรทอง หรือ ไม่ได้มีสิทธิการรักษาอะไรเลย หากมีอาการ เจ็บป่วย ฉุกเฉิน สามารถรักษาฟรี โดยผู้ป่วยที่มีอาการฉุกเฉินต้องมี 6 อาการที่เข้าข่าย ดังนี้
เช็ค 6 อาการเข้าข่าย ภาวะฉุกเฉินวิกฤติ
หากไม่รู้ว่าตัวเองมีอาการที่เข้าข่ายฉุกเฉินตามคำนิยามเจ็บป่วยฉุกเฉินหรือไม่ ลองเช็กอาการเบื้องต้นหากพบ 6 อาการเข้าข่ายฉุกเฉินวิกฤติ เข้ารับการรักษาได้ทุก รพ. ทั้งรัฐและเอกชน โดยแพทย์จะประเมินว่าเข้าข่ายเป็นผู้ป่วยฉุกเฉินหรือไม่
- หมดสติ ไม่รู้สึกตัว ไม่หายใจ
- หายใจเร็ว หอบเหนื่อยรุนแรงหายใจติดขัดมีเสียงดัง
- ซึมลง เหงื่อแตก ตัวเย็น
- เจ็บหน้าอกเฉียบพลัน รุนแรง
- แขนขาอ่อนแรงครึ่งซีกพูดไม่ชัดแบบปัจจุบันทันด่วนหรือชักต่อเนื่องไม่หยุด
- อาการอื่นที่มีผลต่อการหายใจ ระบบการไหลเวียนโลหิต และระบบสมองที่เป็นอันตรายต่อชีวิต หากพบอาการที่เข้าข่าย
เจ็บป่วยฉุกเฉิน โทร.1669 เจ็บป่วยฉุกเฉินวิกฤต มีสิทธิทุกที่ โดยไม่ต้องสำรองจ่าย โดยจะมีเจ้าหน้าที่แพทย์ฉุกเฉินทำหน้าที่ประสานงานรถของการแพทย์ฉุกเฉิน ซึ่งจะเป็น รถฉุกเฉิน หรือรถพยาบาลในพื้นที่ให้มารับผู้ป่วย
ขั้นตอนการใช้สิทธิ ต้องทำอย่างไร
ก่อนจะใช้สิทธิเจ็บป่วยฉุกเฉิน สามารถดำเนินการตามขั้นตอนได้ ดังนี้
- ผู้ป่วยฉุกเฉินวิกฤตเข้าโรงพยาบาลที่ใกล้ที่สุด โดยให้แจ้ง รพ.ว่าใช้สิทธิ UCEP
- โรงพยาบาลประเมินอาการ และคัดแยกระดับความฉุกเฉิน
- ระหว่างโรงพยาบาลประเมินอาการ ติดต่อ ศูนย์ประสานงานคุ้มครองสิทธิผู้ป่วยฉุกเฉินวิกฤตความถูกต้องครบถ้วนของข้อมูล ได้ตลอด 24 ชั่วโมง หมายเลข 02-872-1669
- กรณีเข้าเกณฑ์ฉุกเฉินวิกฤต จะได้รับความคุ้มครองตามสิทธิ UCEP ทันทีแต่ไม่เกิน 72 ชั่วโมง หรือ พ้นวิกฤติ
- กรณีไม่เข้าเกณฑ์ฉุกเฉินวิกฤตให้รีบประสานโรงพยาบาลตามสิทธิหากประสงค์รักษาต่อต้องรับผิดชอบค่าใช้จ่ายเอง
สถานพยาบาลไม่สามารถปฏิเสธการรักษาผู้ป่วยฉุกเฉินได้
ก่อนอื่นต้องทำความเข้าใจร่วมกันว่าสิทธิ UCEP เป็นนโยบายของรัฐบาลที่ประกาศบังคับใช้กับสถานพยาบาล หากมีผู้ป่วยฉุกเฉินเข้ารับการรักษา ไม่มีสิทธิปฏิเสธ
ตาม พ.ร.บ. สถานพยาบาล พ.ศ. 2541 มาตรา 36 และมาตรา 66 มีหลักดังนี้ สถานพยาบาลต้องควบคุมและดูแลให้มีการช่วยเหลือเยียวยาแก่ผู้ป่วย ซึ่งอยู่ในสภาพอันตรายและจำเป็นต้องได้รับการรักษาพยาบาลโดยฉุกเฉิน เพื่อให้ผู้ป่วยพ้นจากอันตรายตามมาตรฐานวิชาชีพและประเภทของสถานพยาบาลนั้น ๆ หากฝ่าฝืนมีโทษจำคุกไม่เกิน 2 ปี หรือปรับไม่เกิน 4 หมื่นบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ นอกจากนั้น ผู้เสียหายยังเรียกค่าเสียหายได้อีก ที่โรงพยาบาลปฏิเสธการรักษาคนไข้ ถือเป็นเรื่องไร้จรรยาบรรณอย่างร้ายแรงมาก และยังผิดกฎหมายด้วย
หาก สงสัยสามารถติดต่อสอบถามข้อมูลได้ที่ ศูนย์ประสานคุ้มครองสิทธิ ผู้ป่วยฉุกเฉินวิกฤติ สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ (ศคส.สพฉ.) โทร. 02-872-1669 หรือ E-mail ucepcenter@niems.go.th ติดต่อได้ตลอด 24 ชั่วโมง
หรือ ติดต่อ 1669 / 1330 หากผู้ป่วยเข้าข่ายฉุกเฉิน สามารถเข้ารับการรักษาได้ โดยไม่ต้องสำรองค่าใช้จ่าย
ไม่ว่าคุณจะเป็นใคร หากเป็นผู้ป่วยที่เข้าข่าย อาการป่วยฉุกเฉิน ตาม 6 อาการด้านบน สามารถเข้ารับการรักษา โรงพยาบาลที่ใกล้ที่สุด ตามนโยบาย UCEP โดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายจนพ้นวิกฤตและสามารถคลื่อนย้ายได้อย่างปลอดภัย แต่ไม่เกิน 72 ชั่วโมง
